Gottlob Frege, niemiecki filozof i logik, jest jedną z kluczowych postaci, które ukształtowały współczesną filozofię języka i logikę matematyczną. Jego koncepcja „Myśli” (z niem. Gedanke) jest centralnym elementem jego teorii znaczenia i rozumienia języka. „Myśl” w ujęciu Fregego odnosi się do tego, co jest wyrażane przez zdanie w sensie logicznym, a nie psychologicznym. Frege dążył do wyjaśnienia, jak za pomocą języka możemy wyrażać prawdy o świecie, a jego praca na tym polu miała dalekosiężne konsekwencje dla filozofii analitycznej, logiki i semantyki.
Frege wprowadza pojęcie „Myśli” w ramach swojej teorii znaczenia, która opiera się na rozróżnieniu między sensem (niem. Sinn) a odniesieniem (niem. Bedeutung). Sensem wyrażenia jest sposób, w jaki dany obiekt lub pojęcie jest przedstawione, natomiast odniesienie jest tym, do czego dane wyrażenie faktycznie się odnosi. Na przykład, wyrażenie „Jutrzenka” i „Gwiazda Poranna” mają różne sensy, ale to samo odniesienie – planetę Wenus. To rozróżnienie pozwala Frege’owi analizować strukturę języka w sposób, który uwzględnia różnorodność sposobów przedstawiania obiektów, nie ograniczając się tylko do ich odniesienia.
„Myśl” w filozofii Fregego to pojęcie, które wykracza poza zwykłe zrozumienie treści wyrażenia jako jego sensu. Frege twierdzi, że „Myśl” jest tym, co zdanie wyraża jako całość – jest to coś obiektywnego, co może być prawdziwe lub fałszywe. Myśl jest zatem nosicielem wartości logicznej, czyli prawdziwości lub fałszywości zdania. W ten sposób Frege unika redukowania znaczenia do subiektywnych wrażeń lub przekonań jednostki, podkreślając obiektywny charakter myśli. „Myśl” jest niezależna od jednostkowego umysłu, jest czymś, co istnieje niezależnie od tego, czy jest akurat przez kogoś myślana, czy nie.
Frege podkreślał, że myśli są ponadczasowe i powszechne. Na przykład, twierdzenie „7 + 5 = 12” wyraża myśl, która jest prawdziwa niezależnie od tego, kto i kiedy je formułuje. Myśli są więc czymś więcej niż tylko psychologicznymi stanami świadomości – są obiektywnymi treściami, które można komunikować i badać za pomocą logiki. To ujęcie „Myśli” odgrywało kluczową rolę w próbie zbudowania przez Fregego fundamentów dla matematyki w oparciu o logiczne prawa. Myśl w tym kontekście staje się podstawową jednostką analizy logicznej, co umożliwia precyzyjne określenie warunków, pod jakimi zdania matematyczne mogą być uznane za prawdziwe lub fałszywe.
Jednym z ważnych aspektów koncepcji „Myśli” jest związany z nią problem wyrażenia myśli za pomocą języka. Frege zwraca uwagę, że język naturalny często jest nieprecyzyjny i wieloznaczny, co może prowadzić do zamieszania lub błędnych interpretacji myśli. Jego prace nad logiką formalną były próbą stworzenia takiego systemu, w którym myśli mogłyby być wyrażane w sposób jednoznaczny i klarowny. Tym samym logika formalna staje się narzędziem do dokładnego przedstawiania i analizowania myśli, eliminując niejednoznaczności i nieścisłości, które często pojawiają się w języku potocznym.
Frege zatem oddziela „Myśl” jako treść zdania od aktu myślenia, który jest psychologicznym wydarzeniem zachodzącym w umyśle jednostki. W ten sposób można rozumieć myśl jako byt abstrakcyjny, który jest nośnikiem prawdy niezależnie od tego, czy jest uświadomiona przez kogokolwiek. Dzięki temu Frege unika subiektywizmu w analizie języka i znaczenia, proponując obiektywną teorię, w której „Myśli” są dostępne dla wszystkich w równym stopniu i mogą być oceniane pod względem ich prawdziwości.
Koncepcja „Myśli” u Fregego miała ogromny wpływ na rozwój filozofii analitycznej, w tym na prace takich filozofów jak Bertrand Russell i Ludwig Wittgenstein. Russell w swojej teorii deskrypcji rozwijał niektóre idee Fregego, zwracając uwagę na sposób, w jaki język odnosi się do świata i jak można uniknąć problemów związanych z nieistniejącymi odniesieniami. Wittgenstein natomiast, w swojej późniejszej filozofii języka, mimo że krytycznie odnosił się do niektórych aspektów fregeanizmu, również zajmował się kwestią znaczenia i użycia języka w wyrażaniu myśli.
Podsumowując, „Myśl” w filozofii Gottloba Fregego to kluczowe pojęcie, które stanowi fundament jego teorii znaczenia i analizy języka. Frege postrzega „Myśl” jako obiektywną treść, którą zdania wyrażają i która może być prawdziwa lub fałszywa. Jego koncepcja „Myśli” ma charakter obiektywny, niezależny od subiektywnego aktu myślenia, co pozwala na precyzyjną analizę logiczną i jest podstawą do zrozumienia znaczenia zdań w języku. Frege, poprzez swoją teorię „Myśli”, otworzył nowe perspektywy w filozofii języka i logiki, które nadal są istotnym przedmiotem badań we współczesnej filozofii.