W myśli Platona, szczególnie w jego dialogach „Państwo” (Politeia) oraz „Prawa” (Nomoi), rzemiosło zajmuje istotne miejsce jako element struktury idealnego społeczeństwa. Platon, analizując różne role i funkcje w społeczeństwie, przypisuje rzemieślnikom specyficzne zadania, które są kluczowe dla harmonijnego funkcjonowania państwa. Rzemiosło w jego wizji jest nie tylko formą pracy, ale także integralną częścią moralnej i społecznej struktury.
W „Państwie”, Platon przedstawia swoje słynne założenie podziału społeczeństwa na trzy klasy: władców-filozofów, strażników oraz rzemieślników i rolników. Każda z tych klas ma swoje specyficzne funkcje i obowiązki, a harmonijne współistnienie wszystkich jest kluczowe dla sprawiedliwości i dobrobytu państwa. Rzemieślnicy w tej strukturze są odpowiedzialni za wytwarzanie dóbr materialnych i usług niezbędnych do codziennego życia. Platon podkreśla znaczenie specjalizacji, uważając, że każda osoba powinna zajmować się tym, do czego ma predyspozycje i co może wykonywać najlepiej. Rzemieślnicy więc mają swoje konkretne miejsce i rolę, które są niezbędne dla utrzymania porządku społecznego i materialnego dobrobytu.
Zgodnie z platońską koncepcją sprawiedliwości, sprawiedliwe państwo to takie, w którym każda klasa społeczeństwa wykonuje swoje obowiązki zgodnie ze swoją naturą i zdolnościami. Rzemieślnicy, jako jedna z podstawowych grup, muszą wykonywać swoje prace sumiennie i z oddaniem, przyczyniając się w ten sposób do ogólnego dobra. Ich praca jest nie tylko konieczna dla utrzymania materialnego bytu państwa, ale również dla jego stabilności i harmonii. Platon widzi w tym rozdziale ról sposób na uniknięcie chaosu i niesprawiedliwości, które mogłyby wyniknąć z braku specjalizacji i uporządkowania społecznego.
W „Prawach”, Platon rozwija swoje idee dotyczące funkcjonowania państwa, ponownie podkreślając rolę rzemieślników. Tym razem jednak, jego podejście jest bardziej praktyczne i szczegółowe. Platon proponuje pewne regulacje dotyczące wykonywania rzemiosła, które mają na celu zapewnienie jakości i uczciwości w pracy. Przykładem może być jego sugestia, że rzemieślnicy powinni być odpowiedzialni za jakość swoich wyrobów i że powinna istnieć pewna kontrola i standardy, które muszą spełniać. Taki system ma na celu nie tylko poprawę jakości życia obywateli, ale również wspieranie sprawiedliwości poprzez zapewnienie, że każdy otrzymuje to, za co płaci.
Platon zdaje sobie sprawę, że rzemieślnicy, mimo że nie są władcami ani strażnikami, pełnią niezwykle ważną rolę w społeczeństwie. Ich praca jest podstawą materialnego bytu państwa, a ich rzetelność i uczciwość mają bezpośredni wpływ na dobrobyt i zadowolenie wszystkich obywateli. Filozof przyznaje, że choć rzemieślnicy nie uczestniczą bezpośrednio w rządzeniu państwem, to jednak ich praca i etyka zawodowa są kluczowe dla jego stabilności i sprawiedliwości.
Warto również zwrócić uwagę na to, że Platon w swoich pracach często odnosi się do idei kalokagathii – połączenia piękna i dobra. W tym kontekście, rzemiosło, choć jest przede wszystkim działalnością praktyczną, ma również wymiar estetyczny i moralny. Dobry rzemieślnik to taki, który wytwarza przedmioty nie tylko użyteczne, ale również piękne i harmonijne, co przyczynia się do ogólnego dobra i estetyki państwa. Platon, choć krytyczny wobec sztuki mimetycznej, docenia rzemiosło jako formę twórczości, która ma realne, pozytywne skutki dla społeczeństwa.
W państwie Platona rzemiosło odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu materialnego bytu i harmonii społecznej. Rzemieślnicy, poprzez swoją specjalizację i rzetelną pracę, przyczyniają się do stabilności i sprawiedliwości państwa. Platon widzi w nich nie tylko producentów dóbr, ale również integralne elementy moralnej i estetycznej struktury społeczeństwa. Ich praca jest nie tylko konieczna, ale również cenna dla utrzymania harmonijnego i sprawiedliwego państwa, w którym każdy pełni swoją rolę zgodnie ze swoimi zdolnościami i naturą.